Bu derleme, kara çörek otu (Nigella Sativa) hakkında yapılan bilimsel çalışmaları ele alarak, bu değerli bitkinin sağlık üzerindeki çeşitli faydalarını ortaya koymaktadır. Altı farklı bölümde, Nigella Sativa’nın botanik özellikleri, tıbbi ve farmasötik kullanımları, dermatolojik etkileri ve biyolojik aktiviteleri ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Her bölüm, bitkinin sağlık alanındaki önemine odaklanarak, bilimsel bulgularla desteklenmektedir.

1. Bölüm: Nigella Sativa’nın Botanik ve Ekolojik Özellikleri
2. Bölüm: Geleneksel Tıpta Nigella Sativa
3. Bölüm: Nigella Sativa Yağının Farmasötik Kullanımları
4. Bölüm: Kara Çörek Otunun Sağlık Üzerine Etkileri
5. Bölüm: Dermatolojik Açıdan Nigella Sativa
6. Bölüm: Biyolojik Aktiviteleri ve Tıbbi Uygulamaları

1.Bölüm:

Nigella Sativa: Ekolojik ve Genetik Faktörlerin Etkisi Altında Kara Çörek Otunun Fizyolojisi ve Kullanımı

Nigella sativa L., Ranunculaceae familyasına ait, yarı kurak alanların bozulmuş doğal topluluklarında yaygın olan, genellikle bir yıllık ömürlü bir bitkidir. Boyu 60-70 cm arasında değişen bu bitki, gri-yeşil yapraklara, beyazdan maviye renkli çiçeklere, bol siyah aromatik tohum içeren kapsül meyvelere sahiptir ve tohumları %40’a kadar sabit yağ ve yaklaşık %1,4 esansiyel yağ içerir. Tıbbi bir bitki olarak bilinen Nigella sativa, geniş çapta farmasötik, beslenme ve sağlık uygulamalarında kullanılır. Kara çörek otu olarak da bilinen bu bitki, Asya, Avrupa, Afrika ve Amerika’nın çeşitli yerlerinde aromatik bir bitki olarak yetiştirilir. Kara çörek otunun fizyolojik büyümesi, esas olarak ekolojik ve genetik faktörlerden etkilenir. Birçok çevresel faktör, örneğin yer, mevsim, toprak, yağmur ve kültürel uygulamalar, bitkinin fizyolojisi ve büyümesinde önemli rol oynar ve bu da doğrudan verim ve verim bileşenlerine yansır.

2.Bölüm:

Nigella Sativa’nın Farmakolojik Özellikleri: Kolesterol ve Kan Şekeri Üzerindeki Etkileri

Nigella sativa, hem modern tıpta hem de Unani tıbbı döneminden bu yana geniş çapta incelenen doğal ilaçlardan biridir. Kanser, iltihap, bakteri, antioksidan, kolesterol düşürücü ve şeker hastalığına karşı etkiler gibi birçok farmakolojik özelliği bulunmaktadır. N. sativa’nın kolesterol düşürücü etkisi hem laboratuvar hem de klinik çalışmalarla geniş çapta araştırılmıştır. Araştırmalar, N. sativa’nın kardiyovasküler hastalıklarda bir biyomarker olan arilesteraz aktivitesini artırarak kolesterol düşürücü ajan olarak potansiyel gösterdiğini özetlemiştir. N. sativa’da bulunan başlıca biyoaktif bileşiklerden biri olan timokinon, HMG-CoA redüktaz serum seviyesini düşürerek kolesterol düşürücü özelliklere sahip olduğu bildirilmiştir. Kolesterol düşürücü özelliklerinin yanı sıra, N. sativa’nın kan şekerini düşürücü etkilere de sahip olduğu belirtilmiştir. Kan şekeri düzeyinin açken 125 mg/dL’den fazla veya yemekten 2 saat sonra 180 mg/dL’den fazla olması durumuna hiperglisemi denir. Yapılan pek çok çalışma, N. sativa ve biyoaktif bileşenleri olan timokinonun kan şekeri düşürücü özelliklere sahip olduğunu güçlü bir şekilde sonuçlandırmıştır. N. sativa’nın kan şekeri düşürücü özelliklerine katkıda bulunan başlıca mekanizmalar arasında, karaciğerdeki glukoneogenezin azalması ve GLUT4 sentezindeki artış yer almaktadır. Bunun yanı sıra, N. sativa’nın pankreasta insülin salgılanmasını ve β-hücre çoğalmasını artırması, Langerhans adacıklarının korunması ve yenilenmesi gibi diğer mekanizmalar da kan şekeri düşürücü etkilere katkı sağlamaktadır. N. sativa, kolesterol ve kan şekeri düşürücü özellikleri açısından kapsamlı bir şekilde incelenmiş ve bilimsel olarak bu farmakolojik özelliklere sahip olduğu kanıtlanmıştır.

3.Bölüm:

Soğuk Preslenmiş Kara Çörek Otunun (SPKÇOY) Bileşimi ve Sağlık Üzerine Etkileri

Kara çörek otu (Nigella sativa), Ranunculaceae familyasına ait yıllık bir otsu bitkidir. Kara çörek otu tohumları, fırın ürünleri, şekerleme ve içecekler gibi çeşitli geleneksel yiyeceklerde kullanılmaktadır. Bu tohumlar, Asya ülkelerinde bazı hastalıkları tedavi etmek için halk ilacı olarak kullanılır. Kara çörek otu tohumları, coğrafi konum, çeşit ve yetiştirme koşullarına bağlı olarak %42’ye kadar sabit yağ içerir. Kara çörek otu tohumlarından çeşitli ekstraksiyon teknikleriyle yağlar elde edilmektedir. Bu teknikler arasında, doğal ve sağlıklı gıdalara olan tüketici talebi nedeniyle soğuk pres yöntemi popülerdir. Soğuk preslenmiş kara çörek otu yağları (SPKÇOY), toplam yağ asitlerinin yaklaşık %60’ını oluşturan yüksek düzeyde çoklu doymamış yağ asitleri ve %24’ünü oluşturan tekli doymamış yağ asitleri içerir. SPKÇOY’deki ana yağ asitleri, sırasıyla %58 linoleik asit, %24 oleik asit ve %12 palmitik asittir. Yağ asitlerinin yanı sıra, SPKÇOY’da steroller, tokoller, fenoller, karotenoidler ve esansiyel aroma bileşikleri gibi bazı minör bileşenler bulunur. Bu bileşenlerin çoğu biyolojik özelliklere sahiptir ve insan sağlığına katkıda bulunur. Özellikle, SPKÇOY’da zengin olan γ-tokoferol ve β-tokotrienol, güçlü antioksidan aktivite gösterir. Ayrıca, timokinon SPKÇOY için önemli bir minör bileşendir ve insan sağlığına ve organoleptik özelliklere katkıda bulunur. Bu bölüm, SPKÇOY’nin bileşimi, biyolojik aktiviteleri ve uygulamalarına dair önemli bilgileri vurgulamaktadır.

4.Bölüm:

Kara Çörek Otunun Tıbbi Kullanımı: Nigella Sativa Yağının Terapötik Özellikleri ve Uygulamaları

Kara çörek otu yağı (KÇOY), Ranunculaceae familyasına ait Nigella sativa tohumundan (Habat-ul-Sauda) elde edilir ve dünya çapında tıbbi bitkilerde geniş bir kullanım alanına sahiptir. Unani ve Tibb-i Nebevi, Ayurveda ve Siddha gibi halk tıbbında yaygın olarak kullanılmaktadır. KÇOY, birçok ilaç ve diyet sistemi takviyesinde uzun bir folklor kullanım geçmişine sahiptir ve Müslüman kültüründe en etkili iyileştirici ilaç formlarından biri olarak kabul edilir. Bu nedenle, Tibb-i Nebevi’de (Peygamber Tıbbı) düzenli olarak kullanılması tavsiye edilir. KÇOY, hipertansiyon, karaciğer hastalıkları, sindirim bozuklukları, idrar söktürücü, ishal önleyici, antimikrobiyal, iştah açıcı, ağrı kesici ve cilt bozuklukları gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde önerilmektedir. İnanılmaz iyileştirici gücü nedeniyle, KÇOY, bilimsel kanıtlara dayalı en etkili bitkisel ilaçlar arasında tanınmaktadır. KÇOY’dan elde edilen timokinon, terapötik özelliklerden sorumlu ana biyoaktif bileşik olarak kabul edilir. Bu kitap bölümü, KÇOY’nin beslenme, tedavi ve farmasötik uygulamaları hakkında yayınlanmış araştırmaların tam bir incelemesini sağlamayı amaçlamaktadır.
5.Bölüm:

Nigella Sativa ve Timokinonun Dermatolojik Etkileri: Kozmesötik ve Terapötik Yaklaşımlar

Nigella sativa (N. sativa), kara çörek otu olarak bilinir ve Güney ve Güneybatı Asya’ya özgüdür. N. sativa’nın sabit yağı, doymamış yağ asitlerince zengindir. Tohumları ayrıca proteinler, alkaloidler (nigellicinler ve nigelledin), saponinler (α-hederin) ve uçucu yağ içerir. N. sativa ve ana bileşeni timokinon (TQ), geleneksel tıbbi uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu derleme, N. sativa ve TQ’nun dermatolojik ve kozmesötik çalışmalarına odaklanmaktadır. İmmünomodülatör ve antiinflamatuar özellikler, antioksidan, antineoplastik, antimikrobiyal ve diğer aktiviteler açısından, N. sativa ve TQ, çeşitli alerji türleri, otoimmünite, cilt iltihapları ve yaralar, kanser ve vitiligo dahil olmak üzere çeşitli enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan cilt koşullarında etkili terapötik ajanlar olabilir.
6.Bölüm:

Nigella Sativa’nın Biyolojik Aktiviteleri: Tıbbi Uygulamalarda Çok Yönlü Kullanımı

Nigella sativa (NS), güçlü bir tarihi geçmişe sahip olup, iyi araştırılmış bir bitkidir ve birçok ülkede tıbbi amaçlarla kullanılmıştır. NS ve yağının biyolojik aktiviteleri üzerine çok sayıda çeşitli çalışma değerlendirilmiştir. NS, dünya genelinde birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Kanser, diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar gibi bulaşıcı olmayan hastalıklara karşı yararlı etkileri vurgulanmıştır. NS yağının antiinflamatuar, antioksidan, antitümör, antibakteriyel ve kansere karşı etkinlikleri olduğu ve glukoz homeostazını ve lipid profili iyileştirebileceği gösterilmiştir.

Kaynakça:

1. Bölüm: “Biochemistry, Nutrition, and Therapeutics of Black Cumin Seed” (2023), Sayfalar 19-25, Bölüm 4: “Black cumin: morphology, physiology, growth, and agricultural yield.”
2. Bölüm: “Biochemistry, Nutrition, and Therapeutics of Black Cumin Seed” (2023), Sayfalar 143-159, Bölüm 13: “Antihypercholesterolemic and antihyperglycemic activity of Nigella sativa.”
3. Bölüm: “Cold Pressed Oils: Green Technology, Bioactive Compounds, Functionality, and Applications” (2020), Sayfalar 53-64, Bölüm 6: “Cold pressed black cumin (Nigella sativa L.) seed oil.”
4. Bölüm: “Biochemistry, Nutrition, and Therapeutics of Black Cumin Seed” (2023), Sayfalar 43-60, Bölüm 6: “Black cumin seed oil, protein, protein concentrates, and hydrolysate.”
5. Bölüm: “Nuts and Seeds in Health and Disease Prevention (Second Edition)” (2020), Sayfalar 329-355, Bölüm 24: “Dermatological Effects of Nigella sativa and Its Constituent, Thymoquinone: A Review.”
6. Bölüm: “Multiple Biological Activities of Unconventional Seed Oils” (2022), Sayfalar 43-53, Bölüm 4: “Biological activities of black cumin (Nigella sativa) seed oil.”